اینکوترمز دریایی به مجموعه‌ای از اصول بین‌المللی است که تفسیر ساده‌ای از قوانین تجاری جهانی در زمینه شرایط خرید خارجی ارائه می‌دهد. به‌کارگیری اصطلاحات تجاری بین‌المللی مانند FOB و CIF در قراردادهای فروش بین‌المللی امری رایج است و تقریباً هیچ قراردادی پیدا نمی‌شود که به این اصطلاحات اشاره نکرده باشد.
اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) اولین بار این عبارات را جمع‌آوری و تحت عنوان «اصطلاحات تجاری بین‌المللی (اینکوترمز)» منتشر کرد. از آن زمان، این اصطلاحات به طور مداوم به‌روز و تکمیل شده‌اند.
با وجود اینکه برخی بر این باور بودند که نیازی به اصلاح اینکوترمز ۲۰۰۰ وجود ندارد و احتمال انتشار نسخه جدید کم است، اما اتاق بازرگانی بین‌المللی در میانه سپتامبر ۲۰۱۰ نسخه جدیدی از اینکوترمز را ارائه داد.
اینکوترمز یک واژه مرکب است که از سه کلمه انگلیسی (International Commercial Terms) به معنای اصطلاحات بازرگانی بین‌المللی تشکیل شده است. طرفین درگیر در تجارت داخلی و بین‌المللی به منظور تسهیل درک متقابل و دستیابی به شرایط مشخص در توافق‌های تجاری خود، معمولاً از اینکوترمز به‌عنوان نوعی اختصار استفاده می‌کنند.
شرکت حمل و نقل دریایی آرنا پترولیا با بهره‌گیری از تجربه، دانش تخصصی و ناوگان مجهز، یکی از مطمئن‌ترین انتخاب‌ها برای صاحبان کالا و فعالان تجارت بین‌المللی است.
این شرکت با تسلط کامل بر مفاهیم و اصول اینکوترمز (Incoterms) از جمله FOB، CIF، CFR و سایر اصطلاحات تجاری، خدماتی دقیق، امن و مطابق با استانداردهای بین‌المللی ارائه می‌دهد.
تیم مجرب ما به مشتریان در تنظیم قراردادهای بین‌المللی، انتخاب بهترین شرایط حمل، کاهش هزینه‌ها و مدیریت ریسک کمک می‌کند تا روند صادرات و واردات آنها به‌صورت حرفه‌ای و روان انجام گیرد. اگر به دنبال حمل دریایی کالا با اطمینان خاطر، زمان‌بندی دقیق و پشتیبانی حرفه‌ای هستید، با شماره ۰۲۱۹۱۰۹۹۳۱۹ تماس بگیرید. کارشناسان ما آماده‌اند تا بهترین مسیر و راهکار حمل دریایی را برای تجارت شما طراحی کنند.
اینکوترمز دریایی چیست؟
اینکوترمز دریایی (Incoterms) مجموعه‌ای از اصطلاحات بین‌المللی در حوزه تجارت به شمار می‌رود که به‌طور گسترده در معاملات فرامرزی و نیز در حمل‌ونقل‌های بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این واژه در واقع از ترکیب سه کلمه انگلیسی «International Commercial Terms» به‌وجود آمده است. بنابراین، در پاسخ به پرسش درباره ماهیت اینکوترمز، می‌توان گفت که این اصطلاح به معنای قواعد بین‌المللی بازرگانی شناخته می‌شود.
این مفهوم در تمامی کشورها به‌طور یکسان و مشترک درک می‌شود. در اینکوترمز، مجموعه‌ای از قوانین و مقررات مختلف وجود دارد که هر یک از آنها شرایط، هزینه‌ها، وضعیت‌ها و مسئولیت‌هایی را که طرفین قرارداد باید رعایت کنند، مشخص می‌سازد.
این قواعد به‌طور خاص به تفکیک وظایف و الزامات خریدار و فروشنده می‌پردازند و در نتیجه، وضوح و شفافیت بیشتری را در معاملات تجاری بین‌المللی فراهم می‌آورند. اینکوترمز در واقع به‌عنوان راهنمایی برای تعیین اینکه کدام طرف مسئول هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه، و ترخیص کالا خواهد بود، عمل می‌کند.
در سال‌های اخیر، با گسترش تجارت جهانی و افزایش تعاملات اقتصادی میان کشورها، اهمیت اینکوترمز به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. به‌خصوص در زمان‌هایی که نوسانات بازار و تغییرات قوانین تجاری به سرعت در حال وقوع است، شناخت و درک صحیح از این اصطلاحات می‌تواند به‌عنوان یک مزیت رقابتی به‌شمار آید.
با توجه به این موضوع، آگاهی از نسخه‌های مختلف اینکوترمز و تغییرات آنها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نسخه‌های مختلف این مجموعه، از جمله نسخه ۲۰۲۰، شامل دسته‌بندی‌های متنوعی از شرایط تحویل مانند EXW (تحویل در محل کار)، FOB (تحویل روی عرشه)، و CIF (هزینه، بیمه و حمل) می‌باشد که هر یک شرایط خاص خود را دارند.
به‌علاوه، درک عمیق از این اصطلاحات نه‌تنها به تسهیل فرآیندهای تجاری کمک می‌کند، بلکه می‌تواند از بروز اختلافات و مشکلات قانونی نیز جلوگیری کند. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان و مشاوران تجاری بر اهمیت آموزش و آشنایی با اینکوترمز برای تمامی افرادی که در عرصه تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کنند، تأکید می‌کنند.
در نهایت، می‌توان گفت که تسلط بر این قواعد نه‌تنها به افزایش کارایی و بهره‌وری در معاملات تجاری کمک می‌کند، بلکه به ایجاد روابط پایدار و مؤثر میان تجار و شرکت‌ها نیز می‌انجامد. این امر به‌ویژه در دنیای امروز که رقابت در عرصه جهانی به شدت افزایش یافته است، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.
تحلیل قوانین و اصول اینکوترمز
اصول اینکوترمز دریایی شامل دامنه وسیعی از قوانین حمل و نقل، از جمله حمل و نقل هوایی بین‌المللی، مقررات حمل‌ونقل زمینی و دریایی می‌شود. مهم‌ترین جنبه‌های این قواعد به هزینه‌ها، ریسک‌ها و تعهدات هر یک از فروشنده و خریدار مربوط می‌شود که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم:
- تعریف حدود مسئولیت طرفین در معامله.
- تعیین هزینه‌های مربوط به هر یک از طرفین قرارداد.
- شناسایی ریسک‌های تجاری احتمالی میان خریدار و فروشنده.
- مشخص کردن ممنوعیت‌های مرتبط با صادرات و واردات.
اصول اینکوترمز شامل جنبه‌های مختلفی از تجارت، نظیر حمل و نقل و ترخیص کالا، صادرات و واردات، همچنین تعیین مسئولیت‌های مالی و ریسک‌های مرتبط با حمل و نقل می‌باشد. این‌گونه، طرفین درگیر در تجارت‌های داخلی و بین‌المللی می‌توانند از اصطلاحات بین‌المللی تجاری برای تسهیل درک متقابل و تبیین دقیق شرایط تجاری خود بهره‌برداری کنند.
تعاریف مرتبط با قاعده اینکوترمز دریایی
برای ایجاد هم‌سویی در اصطلاحات متداول در حوزه حمل‌ونقل و تجارت بین‌المللی، اتاق بازرگانی بین‌المللی مجموعه‌ای از این اصطلاحات را تحت عنوان «اینکوترمز» ارائه داده است. این اصطلاحات به منظور تفکیک هزینه‌ها و وظایف میان فروشنده و خریدار مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، در جریان تجارت، شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی که مسئولیت تنظیم قراردادهای مربوط به اینکوترمز را به عهده دارند، از این واژه‌ها بهره می‌برند. اصطلاحات موجود در قاعده اینکوترمز شامل موارد زیر است:
- تحویل: نقطه‌ای در فرآیند حمل‌ونقل که در آن ریسک از دوش فروشنده برداشته می‌شود و مسئولیت آسیب به کالاها از فروشنده به خریدار منتقل می‌گردد.
- ورود: زمانی که هزینه‌های حمل‌ونقل پرداخت می‌شود.
- رایگان: تعهد فروشنده به انتقال کالاها به نقطه‌ای که از آن‌جا حمل ادامه می‌یابد.
- حمل‌کننده: هر شخص یا نهادی که وظیفه جابه‌جایی کالاها را در قرارداد حمل‌ونقل بر عهده دارد و در واقع مالک وسیله نقلیه است.
- نماینده بار: شرکتی که در تنظیم یا مشارکت در قرارداد باربری نقش ایفا می‌کند.
- ترمینال: هر نوع محل مسقف یا غیرمسقف، از جمله انبار، پارکینگ، گاراژ کانتینرها یا ترمینال‌های بار جاده‌ای، ریلی یا هوایی.
- ترخیص برای صادرات: دریافت گواهی ترخیص بار صادراتی و اخذ مجوزهای مربوط به صادرات.
قواعد این اصطلاحات هر ده سال یکبار توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی مورد بازنگری و ارزیابی قرار می‌گیرد و تغییرات لازم در آنها اعمال می‌شود.
معرفی انواع اینکوترمز دریایی بر اساس روش ارسال و هزینه‌های حمل‌ونقل کالا
در دنیای تجارت جهانی، برخی اصطلاحات بین‌المللی در زمینه حمل‌ونقل به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اصطلاحات به تعریف نوع قراردادها و مشخص کردن مسئولیت‌های طرفین در معاملات کمک می‌کنند.
به عنوان مثال، قوانین حاکم بر حمل کالا از چین به ایران ممکن است برای حمل‌ونقل بین‌المللی از ایران به ترکیه کارایی نداشته باشد. به‌طور کلی، اینکوترمز به چهار دسته D-C-F-E تقسیم‌بندی شده‌اند که هر دسته دارای اصطلاحات خاص خود است.
آشنایی با اصطلاحات اینکوترمز دریایی گروه C
قواعد اینکوترمز در گروه C شامل عبارات خاصی است که به موجب آن فروشنده موظف به پرداخت هزینه‌های حمل و نقل تا مقصد نهایی است. در این شرایط، هر گونه خطر ناشی از آسیب، خسارت یا هزینه‌های اضافی به عهده خریدار خواهد بود. در زیر به بررسی دقیق این اصطلاحات پرداخته‌ایم.
۱. قانون Carriage Paid to (CPT)
طبق قاعده Carriage Paid To، وظایف فروشنده وقتی تمام می‌شود که کالا را تحویل اولین حمل‌کننده بدهد. یعنی بعد از این مرحله، فروشنده هیچ مسئولیتی درباره آسیب دیدن کالا یا نرسیدن آن به مقصد ندارد و همه هزینه‌ها و مشکلات به عهده خریدار خواهد بود.
۲. اینکوترمز CIP یا Carriage and Insurance Paid to
اصطلاح CIP که مخفف Carriage and Insurance Paid to است، در حمل و نقل بین‌المللی به کار می‌رود. در این قاعده، خطر و مسئولیت فروشنده پس از رسیدن کالا به نقطه مورد توافق خاتمه می‌یابد.
بر اساس CIP، هزینه بیمه و حمل به عهده فروشنده است. تنها تفاوت این قاعده با CPT در این است که فروشنده موظف به بیمه‌کردن کالا در زمان بارگیری نیز می‌باشد.
۳. اینکوترمز CFR یا Cost and Freight
عبارت CFR در زمینه حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر اساس قرارداد CFR که توسط شرکت‌های کشتیرانی تنظیم می‌شود، مسئولیت فروشنده زمانی به پایان می‌رسد که محموله از روی نرده کشتی عبور کند.
در این شرایط، هزینه بیمه بر عهده خریدار و هزینه حمل بر عهده فروشنده است. به طور کلی، طبق این قاعده، فروشنده مسئول هزینه‌های اولیه مانند ترخیص کالا و حمل‌ونقل است، اما هیچ مسئولیتی در قبال بیمه یا تحویل کالا به مقصد ندارد.
۴. اینکوترمز CIF یا Cost, Insurance and Freight
اینکوترمز CIF، که مخفف Cost, Insurance and Freight است، بیشتر در حمل و نقل دریایی کاربرد دارد. CIF به معنای این است که فروشنده تمام هزینه‌های حمل و بیمه کالا را تا زمان رسیدن بار به مقصد پرداخت می‌کند؛ اما پس از تحویل کالا، دیگر هیچ مسئولیتی ندارد.
به عنوان مثال، در حمل و نقل بار از ترکیه به ایران، پس از تحویل کالا به اولین بندر، فروشنده هیچ گونه مسئولیتی در قبال خسارت‌های احتمالی پس از رسیدن به مقصد نخواهد داشت و پرداخت هر نوع هزینه‌ای بر عهده خریدار است.
قوانین اینکوترمز دریایی گروه D
گروه D اینکوترمز شامل اصطلاحاتی است که تحت آنها فروشنده موظف به انتقال کالا به نقطه یا محل تعیین‌شده در مقصد می‌باشد. بر اساس این قوانین، تمامی خطرات و هزینه‌ها به عهده فروشنده است.
۱. اینکوترمز (Delivered Ex Quay (DEQ
طبق قاعده DEQ، فروشنده می‌تواند پس از انتقال کالا از کشتی به اسکله و پرداخت عوارض مربوط به این انتقال، بار را در بندر مقصد به خریدار تسلیم کند.
۲. (Delivered At Frontier (DAF اینکوترمز
قانون DAF به حمل‌ونقل ریلی و ارسال کالا از طریق خطوط آهن اختصاص دارد. در این روش، می‌توان مدرکی سراسری از راه‌آهن دریافت کرد که تمام مراحل حمل‌ونقل تا مقصد نهایی را شامل شده و کالا را در این مدت تحت پوشش بیمه قرار می‌دهد.
۳. اینکوترمز DDP یا Delivered Duty Paid
تحویل کالا با پرداخت هزینه‌های گمرکی (DDP) به این معناست که فروشنده مسئولیت دارد کالا را پس از انجام تشریفات گمرکی و تسویه حقوق و عوارض در کشور مقصد، به خریدار تحویل دهد. طبق اینکوترمز، تمامی هزینه‌ها و مراحل ترخیص بر عهده فروشنده خواهد بود.
۴. DDU در اصطلاحات اینکوترمز
DDU به معنای تحویل کالا در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی است. بر اساس این قاعده، فروشنده کالا را در کشور مقصد بدون انجام فرآیند ترخیص و پرداخت عوارض تحویل می‌دهد.
۵. DES اینکوترمز یا Delivered Ex Ship
DES در اینکوترمز به معنای تحویل در عرشه کشتی در مقصد است. طبق این قاعده، فروشنده کالا را در عرشه کشتی در بندر مقصد به خریدار تحویل می‌دهد و کلیه هزینه‌ها و مراحل ترخیص کالا برای ورود به بندر مقصد بر عهده خریدار خواهد بود.
گروه E در قواعد Incoterms
گروه E که به اختصار «Ex Works» نامیده می‌شود، به معنای ارسال کالا در محل تولید یا انبار در مبدأ است. در این نوع معامله، فروشنده محصول را در محل خود به خریدار ارائه می‌دهد و تمام هزینه‌ها از جمله بارگیری، حمل‌ونقل، بیمه، عوارض گمرکی و خطر آسیب به کالا بر عهده خریدار خواهد بود.
قوانین و موارد گروه F در قراردادهای اینکوترمز دریایی
این گروه شامل اصطلاحاتی است که بر اساس آنها فروشنده موظف است کالا را در مکانی که خریدار تعیین کرده، تحویل دهد. توضیحات مربوط به اصطلاحات گروه F از مجموعه قوانین اینکوترمز به شرح زیر است:
۱.FAS اینکوترمز (Free Alongside Ship)
FAS به معنای تحویل کالا در کنار کشتی در محل مبدأ است. در این روش، به محض اینکه کالا در کنار کشتی در مبدأ تحویل داده شد، مسئولیت فروشنده به پایان می‌رسد. طبق این قانون، هزینه‌های حمل و بیمه بر عهده خریدار خواهد بود.
۲. اینکوترمز FCA یا Free Carrier
FCA به معنای تحویل کالا به متصدی حمل‌ونقل در محل مبدأ است (مانند تحویل کالا به کامیون، قطار یا هواپیما). بر اساس این قاعده، فروشنده موظف است برای انجام تعهدات خود، ابتدا کالا را از گمرک ترخیص کرده و سپس آن را در محلی که از قبل مشخص شده به متصدی حمل منتخب از سوی خریدار تحویل دهد.
۳. اینکوترمز FOB یا Free On Board
FOB به معنای تحویل کالا بر روی عرشه کشتی در مبدأ است. بر اساس این قاعده از اینکوترمز، هنگامی که فروشنده کالا را از نرده کشتی عبور می‌دهد، مسئولیت‌های خود را خاتمه داده است. در این روش، هزینه‌های حمل و بیمه به عهده خریدار است و همچنین قرارداد حمل، بیمه و بازرسی از بندر تحویل نیز بر عهده خریدار خواهد بود.
نکاتی که باید در خصوص اصطلاحات اینکوترمز در نظر داشته باشید!
در عرصه تجارت بین‌الملل و جابجایی محموله‌ها به نقاط مختلف دنیا، آشنایی با انواع اصطلاحات اینکوترمز امری ضروری است. توجه به این نکات کلیدی می‌تواند به موفقیت کسب‌و‌کار شما کمک کند:
- اصطلاحات اینکوترمز باید به‌طور دقیق در قراردادهای تجاری مشخص و قید شوند.
- در فرآیند صادرات و واردات کالاهای مختلف، از قوانین گمرکی و همچنین اصطلاحات اینکوترمز به‌خوبی آگاه باشید.
- بهتر است عملیات بسته‌بندی، حمل و نقل و امور گمرکی خود را به یک شرکت معتبر در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی واگذار کنید.
با رعایت هر یک از این نکات، محموله شما در زمان مناسب و با هزینه‌ای اقتصادی به مقصد مورد نظر خواهد رسید.
سخن پایانی
اینکوترمز دریایی در مقایسه با سایر قواعد اینکوترمز از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا حمل‌ونقل دریایی به دلیل هزینه‌های پایین‌تر و کارایی بیشتر، نسبت به حمل زمینی و هوایی طرفداران بیشتری دارد. این ویژگی باعث می‌شود که حمل با کشتی به انتخابی مناسب برای تاجران و بازرگانان تبدیل شود. با توجه به این نکته، در این مقاله به بررسی تبصره‌های مرتبط با حمل دریایی در Incoterms خواهیم پرداخت و امیدواریم که اطلاعات ارائه شده برای شما کارآمد باشد.
شرکت خمل و نقل دریایی آرنا پترولیا با بیش از ۱۰ سال تجربه در زمینه صادرات و واردات، حمل‌ونقل بین‌المللی، ترانزیت، ترخیص کالا از گمرک و انتقال ارز، تمامی امور گمرکی شما را به عهده می‌گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، با شماره‌تلفن: ۰۲۱۹۱۰۹۹۳۱۹ تماس حاصل فرمایید!