در فضای پیچیده و پرچالش حمل و نقل بین‌المللی، تضمین امنیت بارها یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها به شمار می‌آید. در زمینه حمل و نقل دریایی و کانتینری، مفهومی کلیدی به نام «لشینگ بار» اهمیت ویژه‌ای دارد.
لشینگ بار علاوه بر یک روش فنی، یکی از ارکان اصلی در حفاظت از کالاها طی مسیر حمل است که نقش مهمی در جلوگیری از آسیب‌های جدی به محموله و کانتینر ایفا می‌کند.
اجرای نامناسب این فرآیند نه تنها خسارات مالی سنگینی به بار می‌آورد، بلکه ممکن است جان کارکنان را نیز به خطر اندازد. در ادامه، با زبانی ساده و دقیق، به بررسی معنی لشینگ بار، روش‌های انجام آن، انواع متداول و مسئولیت‌های مرتبط خواهیم پرداخت.
شرکت حمل و نقل دریایی آرنا پترولیا، با سال‌ها تجربه تخصصی در زمینه حمل و نقل مواد نفتی، پتروشیمی و مشتقات نفتی، یکی از پیشگامان این عرصه است.
این شرکت با بهره‌گیری از دانش فنی پیشرفته، ناوگانی مدرن و تیمی مجرب، خدماتی ایمن و با سرعت بالا را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. آرنا پترولیا متعهد به رعایت دقیق استانداردهای بین‌المللی ایمنی در حمل و نقل است و تضمین می‌کند محموله‌های شیمیایی و نفتی به شکلی مطمئن و سالم به مقصد برسند.
انتخاب آرنا پترولیا به معنای اعتماد به امنیت، سرعت و کیفیت در فرآیند حمل و نقل دریایی است که می‌تواند خیال شما را از بابت سلامت و مدیریت دقیق محموله‌ها آسوده سازد. برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما با شماره ۰۲۱۹۱۰۹۹۳۱۹ تماس بگیرید.
لشینگ (Lashing) چیست؟
لشینگ (Lashing) به زبان ساده به فرایند محکم و ثابت کردن بارها روی عرشه کشتی یا داخل کانتینر گفته می‌شود تا از جابجایی و آسیب دیدن کالاها در طول حمل و نقل دریایی جلوگیری شود.
این کار با استفاده از ابزارهایی مثل تسمه‌ها، زنجیرها، قلاب‌ها و طناب‌ها انجام می‌شود که محموله‌ها را در جای خود محکم نگه می‌دارند، خصوصاً زمانی که کشتی در معرض امواج شدید، باد یا تکان‌های ناگهانی قرار می‌گیرد. هدف اصلی لشینگ حفظ ایمنی بار، جلوگیری از خسارت‌های مالی و تضمین سلامت کالا حین انتقال است. این فرایند نیازمند دقت، مهارت و تجهیزات استاندارد است تا بتواند در شرایط سخت دریایی، بارها را در جای خود ثابت نگه دارد و از سقوط یا لغزش آن‌ها جلوگیری کند.
لشینگ بار (Lashing) چیست؟
در حمل‌ونقل بین‌المللی، مخصوصاً در حمل دریایی، مهم‌ترین نکته این است که بارها در طول مسیر ثابت و ایمن باقی بمانند تا آسیب نبینند و خطر ایجاد نکنند. لشینگ بار یعنی روش‌ها و ابزارهایی که کمک می‌کنند بارها را در کشتی یا سایر وسایل حمل‌ونقل محکم و ثابت نگه داریم. این ابزارها معمولاً شامل تسمه‌ها، زنجیرها، میله‌های فولادی و قطعاتی به نام گوه هستند که جلوی حرکت و سقوط بار را می‌گیرند.
کلمه «لشینگ» به معنی «مهار کردن» است. در حمل‌ونقل، لشینگ یعنی محکم کردن بارها به‌طوری که نلغزند، نچرخند یا نیفتند. این کار را ممکن است افراد به‌صورت دستی یا با ابزارهای مخصوص و حرفه‌ای انجام دهند.
چرا لشینگ اهمیت دارد؟
چون دریا همیشه حرکت دارد؛ کشتی‌ها به خاطر امواج و باد تکان می‌خورند و اگر بار به خوبی مهار نشود، ممکن است از جای خود حرکت کند و آسیب ببیند. این موضوع می‌تواند منجر به خسارت‌های سنگین مالی و حتی خطر برای جان افراد شود. بنابراین شرکت‌های کشتیرانی قانوناً موظف‌اند قبل از حرکت کشتی، بارها را به‌خوبی و با روش‌های درست مهار کنند.
لشینگ فقط برای کشتی‌ها نیست؛ وقتی بارها در حمل و نقل ترکیبی از کشتی به کامیون یا قطار منتقل می‌شوند، باز هم باید مطمئن شویم که بارها در تمام مدت حرکت ثابت و ایمن بمانند. برای همین از تجهیزات و روش‌های لشینگ مثل تسمه‌های مخصوص، میله‌های فولادی و گیره‌ها استفاده می‌شود.
به زبان ساده‌تر، لشینگ مانند بستن کمربند ایمنی برای بار است که اطمینان پیدا کنیم در طول مسیر بار حرکت نکند و در جای خود محکم باقی بماند. این کار نقش حیاتی در موفقیت و ایمنی حمل‌ونقل دریایی و ترکیبی دارد.
انواع روش های لشینگ بار چیست؟
در حمل‌ونقل دریایی و بین‌المللی، برای ایمن نگه‌داشتن بار در طول مسیر از روش‌های مختلفی برای لشینگ استفاده می‌شود. هر یک از این روش‌ها با توجه به وزن، شکل و نوع بار و شرایط حمل انتخاب می‌شوند تا بار به صورت مطمئن مهار و ثابت بماند. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های لشینگ بار به صورت کامل و به زبان ساده توضیح داده می‌شود:
۱. لشینگ با استفاده از لنگر (Anchor Lashing)
در این روش، لنگرهایی قوی به سطح یا بدنه کشتی متصل می‌شوند و بار با استفاده از بندها یا تسمه‌ها به این لنگرها کشیده می‌شود. این روش برای بارهای سنگین و بسیار بزرگ کاربرد دارد چون ابزار و تجهیزات این روش بسیار محکم و قابل اطمینان هستند. لنگرها جلوی حرکت و لغزش بار را محکم می‌گیرند و باعث می‌شوند بار حتی در شرایط سخت دریا ثابت بماند.
۲. لشینگ با استفاده از وینچ (Winch Lashing)
در این روش، از وینچ‌ها (نوعی دستگاه جابه‌جاکننده کابل یا بند) برای محکم کردن بارها استفاده می‌شود. بار به وسیله این سیستم روی تسمه‌ها یا بندهای محکم سفت می‌شود و برای بارهایی با وزن سبک تا متوسط مناسب است. این روش سریع و قابل کنترل است و معمولاً برای بارهای معمولی در کشتی‌ها به کار می‌رود.
۳. لشینگ با استفاده از ریل (Rail Lashing)
در این مدل، بار روی ریل‌هایی قرار می‌گیرد که معمولا در عرشه کشتی یا در محل بارگیری نصب شده‌اند. با استفاده از کشش بندها و تسمه‌ها، بار روی این ریل‌ها ثابت می‌شود. این روش برای بارهای طویل، کشیده یا پیچیده که شکل نامنظمی دارند، مناسب است و باعث جلوگیری از جابه‌جایی بار در طول حمل می‌شود.
۴. روش قفل کردن مکانیکی (Twist Locks & Mechanical Locks)
این روش عمدتاً در کار با کانتینرها استفاده می‌شود. کانتینرها توسط قفل‌های مخصوص (که در گوشه‌ها و محل‌های استاندارد کانتینر تعبیه شده) به هم قفل می‌شوند و داخل سازه یا چارچوب کشتی مهار می‌گردند. این قفل‌ها از حرکت کانتینرها نسبت به هم و حتی در اثر تکان‌های شدید جلوگیری می‌کنند.
۵. روش مسدود کردن (Blocking & Bracing)
در این روش، از گوه‌های چوبی یا فلزی برای پر کردن فضاهای خالی و نگه داشتن بار در جای خودش استفاده می‌شود. به عبارت ساده‌تر، این گوه‌ها جلوی لغزش یا سقوط بار را می‌گیرند. این روش در کنار سایر روش‌های لشینگ استفاده می‌شود تا ثبات بار را افزایش دهد.
۶. استفاده از تسمه‌ها و زنجیرها (Straps & Chains)
تسمه‌ها و زنجیرهای فولادی یا پلی‌استری هم نقش مهمی در لشینگ دارند. تسمه‌ها مخصوصاً برای بارهای سبک‌تر و متوسط کاربرد دارند و انعطاف‌پذیرند، در حالی که زنجیرهای فولادی برای بارهای سنگین استفاده می‌شوند و مقاومت بسیار بالایی دارند. این وسایل به کمک قلاب‌ها و پایه‌های مخصوص به کشتی یا کانتینر وصل می‌شوند و بار را در جای خود نگه می‌دارند.
۷. لشینگ هوایی، زمینی و ترکیبی
در حمل‌ونقل هوایی، به‌دلیل محدودیت وزن و فشار داخل هواپیما، معمولا از تسمه‌های فیبری مخصوص با قفل‌های مناسب استفاده می‌شود. در حمل زمینی (کامیون‌ها و قطارها)، تسمه‌های قلابدار یا زنجیرهای انعطاف‌پذیر همراه با ضربه‌گیرها به کار می‌رود تا بار در اثر لرزش‌ها یا ترمزهای ناگهانی حرکت نکند. در حمل و نقل ترکیبی، لشینگ بار باید به گونه‌ای انجام شود که بار در تمام مراحل (دریایی، جاده‌ای، ریلی) ثابت بماند و آسیبی نبیند.
نکات مهم در انتخاب روش لشینگ
- نوع و وزن بار: بارهای سنگین به روش‌های مقاوم‌تری مانند لنگر یا قفل‌های مکانیکی نیاز دارند، در حالی که بارهای سبک‌تر می‌توانند با تسمه یا وینچ مهار شوند.
- شکل و اندازه بار: بارهای طویل یا غیرمتعارف معمولا با روش‌هایی مثل ریل یا مسدود شدن مهار می‌شوند.
- شرایط جوی و مسیر حمل: حمل در دریاهای پرموج یا مسیرهای پیچیده نیازمند روش‌های چندلایه و ترکیبی است تا بار کاملاً ایمن باشد.
- نوع وسیله حمل و انتقال بار: متفاوت بودن کشتی، کامیون یا قطار باعث می‌شود روش‌های لشینگ تغییر کنند و باید با توجه به آن‌ها انتخاب شوند.
اجرای دقیق و حرفه‌ای عملیات لشینگ توسط تیم‌های متخصص باعث می‌شود که ضمن حفظ امنیت بار، از خسارات مالی و جانی جلوگیری شده و روند حمل‌ونقل به صورت روان و امن انجام شود. بنابراین، انتخاب و اجرای صحیح روش‌های لشینگ یکی از حیاتی‌ترین مراحل در حمل‌ونقل بین‌المللی به خصوص در حمل دریایی است.
چگونه فرایند لشینگ صورت می‌گیرد؟
عملیات لشینگ بار یک فعالیت فنی و حساس است که نیازمند دقت بسیار و رعایت استانداردهای جهانی می‌باشد. این فرآیند از زمان بارگیری کالا آغاز شده و تا تثبیت نهایی آن در وسیله نقلیه ادامه می‌یابد و نقشی حیاتی در پیشگیری از حوادث در حمل‌ونقل، به ویژه در حمل و نقل دریایی ایفا می‌کند.
مراحل کلیدی فرآیند لشینگ چیست؟
۱. بررسی نوع و وزن محموله
در گام ابتدایی، گروه‌های تخصصی ابعاد، وزن و مرکز ثقل محموله را تعیین می‌کنند تا ابزار مناسب برای لشینگ انتخاب گردد.
۲. انتخاب تجهیزات و روش‌های مناسب
با توجه به نوع وسیله نقلیه (کشتی، کامیون، قطار) و شرایط مسیر، ابزارهای خاصی نظیر زنجیر، تسمه، گوه‌های فلزی یا میله‌های فولادی برگزیده می‌شوند.
۳. مهار فیزیکی محموله
در این مرحله، محموله با استفاده از تجهیزات مخصوص مهار می‌شود. باید موقعیت اتصالات، زاویه بستن زنجیر یا تسمه و میزان تنش لازم به دقت تنظیم گردد تا در برابر حرکت، لرزش یا امواج شدید مقاوم باشد.
۴. بازرسی و تأیید نهایی
پس از تثبیت، تیم‌های ایمنی یا نمایندگان شرکت کشتیرانی محموله را مورد بازبینی قرار می‌دهند تا از عدم وجود نقص در اتصالات اطمینان حاصل کنند.
در حمل و نقل ترکیبی که ممکن است محموله از کشتی به کامیون یا قطار منتقل شود، این فرآیند باید در هر مرحله تکرار یا تنظیم گردد. در این شرایط، قابلیت انعطاف و طراحی چند مرحله‌ای سیستم‌های لشینگ اهمیت بالایی پیدا می‌کند.
همچنین در برخی مسیرهای خطرناک یا طولانی، استفاده از سیستم‌های هشداردهنده برای نظارت لحظه‌ای بر وضعیت لشینگ متداول شده است. این فناوری‌ها به شناسایی و اصلاح نقاط ضعف احتمالی قبل از وقوع حوادث کمک می‌کنند.
مسئولیت لشینگ بار بر عهده کیست؟
یکی از پرسش‌های رایج در حوزه حمل و نقل این است که وظیفه اطمینان از درست بودن لشینگ بار به عهده چه کسی می‌باشد. پاسخ به این سوال بسته به نوع حمل و نقل، ساختار قرارداد و قوانین بین المللی ممکن است متفاوت باشد، اما به‌طور کلی، شرکت‌های کشتیرانی و اپراتورهای حمل و نقل مسئول اصلی این موضوع به شمار می‌آیند.
در حمل و نقل دریایی، زمانی که کانتینرها به کشتی تحویل داده می‌شوند، وظیفه ایمنی و مهار آن‌ها بر عهده شرکت کشتیرانی یا نماینده آن قرار دارد. این شرکت معمولاً از تیم‌های متخصص در حوزه لشینگ استفاده می‌کند که با تکیه بر دستورالعمل‌های فنی و تجهیزات مخصوص، فرآیند مهار بار را انجام می‌دهند. اگر این عملیات به درستی صورت نگیرد و خسارتی به وجود آید، مسئولیت قانونی آن متوجه اپراتور یا شرکت حمل کننده خواهد بود.
با این حال، در برخی موارد خاص، این مسئولیت ممکن است میان چندین طرف تقسیم شود:
- فرستنده کالا: در صورتی که بار به درستی بسته بندی نشده یا پالت بندی آن مناسب نباشد.
- شرکت کشتیرانی: مسئول انجام عملیات مهار در کشتی و ایمنی حمل بار.
- اپراتور بندری: مسئول بارگیری درست کانتینر به کشتی یا کامیون.
در نهایت، نکته حائز اهمیت این است که در قراردادهای حمل و نقل باید به وضوح تعیین شود که مسئولیت انجام عملیات لشینگ بر عهده چه کسی است. این شفاف‌سازی می‌تواند از بروز اختلافات و مشکلات حقوقی در صورت وقوع حادثه جلوگیری کند.
موضوع ایمنی و استانداردهای جهانی در فرآیند لشینگ بار
اجرای بهینه عملیات Lashing تنها به تجهیزات مناسب وابسته نیست، بلکه نیازمند رعایت دقیق اصول ایمنی و پیروی از استانداردهای بین‌المللی است. حتی کوچک‌ترین خطا در این مرحله می‌تواند به خسارات مالی، تأخیر در حمل‌ونقل یا حتی تهدیدی برای جان کارکنان کشتی منجر شود. بنابراین، شرکت‌های کشتیرانی باید مطابق با پروتکل‌های جهانی و دستورالعمل‌های ایمنی اقدام کنند.
نکات کلیدی ایمنی در لشینگ بار شامل موارد زیر است:
-بازرسی تجهیزات پیش از استفاده:
تسمه‌ها، قلاب‌ها و میله‌ها باید از نظر وجود پوسیدگی، زنگ‌زدگی یا هرگونه شکستگی بررسی شوند.
– آموزش کارکنان:
افرادی که مسئول اجرای عملیات Lashing هستند، باید آموزش‌های لازم را دیده و با استانداردهای جهانی مانند ISO 3874 و IMO آشنا شوند.
– استفاده از زوایای مناسب در مهار:
زاویه نصب تسمه‌ها یا میله‌ها باید به گونه‌ای تنظیم شود که بیشترین مقاومت در برابر حرکت را ایجاد کند. خطا در تعیین زاویه می‌تواند تأثیر مهار را به شدت کاهش دهد.
– مستندسازی مراحل عملیات:
تمامی مراحل باید به دقت ثبت و تأیید شوند. این امر در بازرسی‌های رسمی و روند بیمه بسیار حائز اهمیت است. در حمل و نقل دریایی، عدم رعایت استانداردهای لشینگ می‌تواند منجر به سقوط کانتینر به آب شود که نه تنها خسارات مالی ایجاد می‌کند بلکه خطرات جدی برای محیط زیست به همراه دارد.
در این راستا، سازمان جهانی دریانوردی (IMO) مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای مهار بار در کشتی‌ها وضع کرده است. شرکت‌های کشتیرانی حرفه‌ای معمولاً از نرم‌افزارهای ویژه‌ای برای محاسبه تنش‌ها و طراحی ساختارهای بهینه مهار استفاده می‌کنند تا ایمنی حفظ شده و سرعت عملیات افزایش یابد.
نتیجه‌گیری
این عمل تنها یک نیاز فنی نیست، بلکه نشان‌دهنده تعهد اخلاقی و حرفه‌ای شرکت‌های کشتیرانی و اپراتورهای حمل‌ونقل نیز می‌باشد. حتی اگر بهترین تجهیزات و گران‌ترین کانتینرها در دسترس باشند، بدون اجرای صحیح لشینگ بار نمی‌توان به ایمنی کامل در مسیر اطمینان داشت.
اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می‌شود که در نظر بگیریم هر گونه حادثه ناشی از مهار نامناسب بار می‌تواند زنجیره تأمین جهانی را مختل کرده و خسارات مالی و زیست‌محیطی جدی ایجاد کند.
خدمات شرکت حمل و نقل دریایی ارنا پترولیا
فرآیند لشینگ بار یک کار فنی و بسیار مهم است که باید با دقت بالا و طبق استانداردهای جهانی انجام شود. این کار از لحظه‌ای که کالا روی کشتی یا وسیله حمل‌ونقل بارگیری می‌شود شروع شده و تا زمانی که بار به خوبی و کاملاً ثابت شود ادامه پیدا می‌کند.
اجرای دقیق لشینگ باعث می‌شود در طول مسیر حمل، به‌ویژه در حمل دریایی، خطر آسیب دیدن بار یا بروز حوادث کاهش یابد. شرکت حمل و نقل دریایی ارنا پترولیا با تجربه و تخصص بالا در این زمینه آماده است تا بارهای شما را با بهترین روش‌های لشینگ مطمئن مهار کند. برای اطلاعات بیشتر و درخواست خدمات می‌توانید با شماره تماس ۰۲۱۹۱۰۹۹۳۱۹ در ارتباط باشید.