یکی از پرسش‌های متداول در میان بازرگانان این است که هزینه حق توقف کانتینر چگونه تعیین می‌شود؟ این هزینه یکی از اقلام مهم در فرآیند حمل و نقل بین‌المللی به شمار می‌آید. بسیاری از افراد با این مفهوم آشنا نیستند و این ناآگاهی می‌تواند منجر به خسارات مالی قابل توجهی برای آن‌ها شود. در واقع، کسانی که در زمینه لجستیک و حمل و نقل بین‌المللی فعالیت می‌کنند، برای کاهش هزینه‌های غیرضروری باید با اصطلاحات تخصصی این حوزه آشنا شوند.
در این مقاله به طور جامع به سوال حق توقف کانتینر پرداخته‌ایم. با مطالعه این متن می‌توانید از تعرفه‌های مربوط به حق توقف و روش محاسبه آن آگاه شوید و فرآیند حمل کالا را با چالش‌های کمتری تجربه کنید.
شرکت حمل و نقل دریایی آرنا پترولیا با سال‌ها تجربه در زمینه ارائه خدمات حمل و نقل بین‌المللی، آماده است تا با ارائه مشاوره تخصصی و خدمات حرفه‌ای، شما را در مدیریت هزینه‌های حمل و نقل و به ویژه حق توقف کانتینر یاری کند.
این شرکت با بهره‌گیری از تیمی مجرب و شبکه گسترده حمل و نقل، بهترین راهکارها را برای کاهش هزینه‌ها و تسریع در فرآیند ترخیص کالا ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی، می‌توانید با کارشناسان آرنا پترولیوم به شماره تلفن (۰۲۱۹۱۰۹۹۳۱۹) تماس حاصل فرمایید.
حق توقف کانتینر چیست؟
حق توقف کانتینر به هزینه‌ای گفته می‌شود که در صورت تأخیر در تحویل یا بازگرداندن کانتینر پس از پایان مدت زمان مجاز تعیین شده توسط شرکت کشتیرانی یا حمل‌ونقل، از صاحب کالا یا نماینده قانونی او دریافت می‌شود.
به عبارت ساده‌تر، وقتی کانتینر پس از تخلیه کالا در بندر یا محل تخلیه، بیش از زمان مشخص شده باقی بماند و به موقع به شرکت حمل‌ونقل بازگردانده نشود، جریمه‌ای به نام دموراژ به آن تعلق می‌گیرد که جبران هزینه‌های معطلی و استفاده اضافی از کانتینر است.
این مدت زمان معمولاً بین ۷ تا ۲۱ روز تعیین می‌شود و میزان دموراژ بر اساس حجم کانتینر و مدت زمان تأخیر محاسبه می‌گردد. هدف از اعمال دموراژ، تشویق به بازگرداندن سریع کانتینرها و جلوگیری از اختلال در زنجیره تأمین و حمل‌ونقل است.
روش محاسبه هزینه توقف کانتینر در خطوط کشتیرانی
عبارت هزینه توقف کانتینر معمولاً در حوزه حمل و نقل دریایی و ترکیبی که شامل جابجایی کالا از طریق ریلی، دریایی، هوایی و زمینی است، به کار می‌رود. در واقع، در حمل و نقل ترکیبی، کانتینر می‌تواند از مبادی ورودی دریایی به مقاصد نهایی از طریق کامیون و قطار منتقل شود؛ بنابراین، برای ارسال بار، می‌توانید کانتینر مورد نظر خود را از شرکت‌هایی که خدمات حمل و نقل دریایی و ریلی ارائه می‌دهند، اجاره کنید. مبلغ هزینه توقف کانتینر در قرارداد منعقده بین شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان کالا مشخص خواهد شد. تاریخ این قرارداد باید پیش از تحویل کانتینر خالی به فرستنده بار برای بارگیری تعیین گردد.
اگر قرارداد مکتوبی میان شرکت و صاحب کالا منعقد نشود، هزینه توقف کانتینرها بر اساس تعرفه‌های اعلام شده توسط انجمن کشتیرانی، نهادهای وابسته یا اتحادیه شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی ایران محاسبه خواهد شد. در صورتی که شرکت‌های کشتیرانی از این تعرفه‌ها پیروی نکرده و مبلغ اضافی از گیرنده درخواست کنند، این اقدام به عنوان تخلف تلقی می‌شود.
آیا تعرفه حق توقف کانتینر به دلار محاسبه می‌شود یا به ریال؟
یکی از سوالات متداولی که بسیاری از تجار با آن مواجه هستند، این است که آیا محاسبه حق توقف کانتینر به صورت دلاری است یا ریالی؟ براساس آخرین اطلاعیه‌ای که از سوی سازمان کشتیرانی منتشر شده، پرداخت حق توقف کانتینر هم به صورت دلاری و هم به ریالی امکان‌پذیر است. البته این موضوع به توافق با شرکت حمل‌ونقل شما بستگی دارد.
به عنوان نمونه، در صورت حمل بار از چین به ایران و مشمول شدن به حق توقف، می‌توانید این هزینه را به صورت ریالی به شرکت کشتیرانی پرداخت کنید. همچنین، بهتر است نحوه پرداخت در قرارداد شما به وضوح قید شود. در این فرآیند، سعی کنید کانتینرها را تا موعد مقرر به خطوط کشتیرانی تحویل دهید تا محموله شما با بهترین قیمت ممکن از چین به ایران ارسال شود.
روشهای محاسبه حق توقف کانتینر در بنادر مختلف ۱۴۰۴
روشهای محاسبه حق توقف کانتینر در بنادر مختلف معمولاً بر اساس مدت زمان توقف کانتینر پس از پایان دوره فری تایم (مدت زمان مجاز بدون هزینه) انجام می شود. به طور معمول، در ۱۰ روز اول پس از انتخاب کانتینر، هزینه دموراژ یا حق توقف اعمال نمی‌شود و این مدت به عنوان دوره معافیت یا فری تایم در نظر گرفته می‌شود. پس از پایان این دوره، هزینه توقف به صورت روزشمار و در بازه‌های زمانی مختلف محاسبه می‌شود. برای مثال از ۱۱ روز تا ۲۰، ۲۱ تا ۳۰ و بیش از ۳۱ روز، که در هر باز، متفاوت و معمولاً افزایشی برای هر روز توقف تغییر نرخ می‌شود.
نرخ حق توقف کانتینر بسته به نوع کانتینر (۲۰ فوت، ۴۰ فوت، خشک، یخچالی، تانکری و غیره)، مقصد، شرکت کشتیرانی و شرایط قراردادی بین صاحب کالا و شرکت حمل‌ونقل متفاوت است. همچنین عوامل دیگری مانند نوع کالا (خطرناک، فاسدشدنی یا بارزش)، وزن کالا، فصل سال، نوسانات بازار، شرایط اقتصادی و قوانین گمرکی کشور در تعیین تعرفه حق توقف ثابت هستند.
علاوه بر این حق توقف می‌تواند به صورت ریالی یا دلاری محاسبه و پرداخت شود که این موضوع معمولاً در قرارداد حمل می‌شود.
در صورت عدم وجود قرارداد کتبی، تعرفه های مصوب انجمن کشتیرانی یا مراجع ذیربط به عنوان حق توقف در نظر گرفته می شود
بنابراین، برای هر بندر و شرکت کشتیرانی، تعرفه‌ها و روشهای محاسبه ممکن است متفاوت باشد و این موارد را برای مدیریت بهتر هزینه‌ها انجام دهید.
بهترین شیوه‌های مدیریت هزینه‌های حق توقف کانتینر
برای کاهش و کنترل هزینه‌های مربوط به حق توقف کانتینر، لازم است از راهکارهای مناسبی بهره‌برداری کنید. به عنوان مثال، در حمل‌ونقل بار از ترکیه به ایران، باید به دقت شرایط مندرج در بارنامه را بررسی کنید تا از وجود هر گونه هزینه اضافی مطمئن شوید. در ادامه، به معرفی کارآمدترین شیوه‌ها برای مدیریت هزینه‌های حق توقف می‌پردازیم.
برنامه‌ریزی دقیق؛ راهی برای پیشگیری از پرداخت حق توقف
یکی از موثرترین روش‌ها جهت کاهش هزینه حق توقف، برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت بهینه زمان است. با تنظیم یک برنامه منسجم و توجه به تاریخ‌های بین‌المللی، می‌توانید فرآیند حمل بار را در زمان مناسب انجام داده و کانتینرها را به موقع به شرکت حمل‌ونقل تحویل دهید. به عنوان مثال، در صادرات و واردات ماشین‌آلات صنعتی از چین به ایران، لازم است تعطیلات سال نو چینی را در نظر بگیرید تا از هرگونه تاخیری در تحویل کانتینر جلوگیری شود.
داشتن برنامه جایگزین برای حمل‌ونقل کالا
از دیگر روش‌هایی که می‌تواند به کاهش هزینه‌های حق توقف و سایر هزینه‌های تجاری کمک کند، تهیه یک برنامه جایگزین است. برای نمونه، ممکن است در فرآیند واردات از دبی، کامیونی که برای دریافت بار رزرو کرده‌اید در بارگیری یا خروج کالا و کانتینر از گمرک به تعهدات خود عمل نکند. بنابراین، بهتر است یک برنامه جایگزین داشته باشید تا از پرداخت هزینه‌های اضافی و حق توقف کانتینر جلوگیری کنید.
درخواست مجوز ویژه برای جلوگیری از هزینه توقف
در فرآیند حمل‌ونقل کالا، می‌توانید قبل از دریافت بار خود، برای اخذ مجوز ویژه اقدام کنید. با دریافت این مجوز، مهلت تعیین شده برای دریافت کالا افزایش خواهد یافت و بدین ترتیب، دیگر نیازی به پرداخت حق توقف نخواهید داشت.
عواملی که بر حق توقف کانتیر اثر می‌گذارد؟
عوامل متعددی بر حق توقف کانتینر (دموراژ) تأثیرگذار هستند که می‌توان آن‌ها را در چند دسته کلی بررسی کرد:
۱. عوامل مرتبط با کانتینر و کالا:
نوع کانتینر (خشک، یخچالی، تانکری و ویژه) و ابعاد آن، وزن و نوع کالا (خطرناک، فاسدشدنی یا باارزش) از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده هزینه حق توقف هستند. کانتینرهای بزرگ‌تر و کالاهای خاص معمولاً هزینه‌های بیشتری دارند.
۲. عوامل مرتبط با خط کشتیرانی و بندر:
سیاست‌های هر شرکت کشتیرانی، امکانات و ظرفیت بندر مقصد، قوانین و مقررات محلی و همچنین فاصله بین بندر مبدأ و مقصد بر تعرفه حق توقف تأثیر می‌گذارند. بندرهای شلوغ یا با تجهیزات کمتر ممکن است هزینه‌های حق توقف بالاتری داشته باشند.
۳. عوامل مرتبط با زمان و شرایط بازار:
مدت زمان توقف کانتینر پس از پایان دوره فری تایم، فصل سال و نوسانات بازارهای جهانی، از جمله نوسانات اقتصادی، تورم و تغییرات در عرضه و تقاضا، بر میزان حق توقف تأثیرگذارند. همچنین رویدادهای غیرمنتظره مانند بلایای طبیعی، جنگ‌ها و تحریم‌ها می‌توانند هزینه‌ها را افزایش دهند.
۴. سایر عوامل:
شرایط قرارداد بین صاحب کالا و شرکت حمل‌ونقل، شامل تخفیف‌ها و شرایط پرداخت، همچنین نرخ ارز و قوانین گمرکی هر کشور نیز بر هزینه حق توقف تأثیر می‌گذارند. این عوامل می‌توانند باعث تفاوت در محاسبه و پرداخت حق توقف شوند.
این عوامل به طور کلی تعیین‌کننده میزان حق توقف کانتینر هستند و شناخت دقیق آن‌ها به مدیریت بهتر هزینه‌ها و جلوگیری از جریمه‌های اضافی کمک می‌کند.
دموراژ و حق توقف در تجارت بین‌الملل تفاوت دارند؟
در ابتدا ممکن است برخی افراد فکر کنند دموراژ و حق توقف یکی هستند، در حالی که اینطور نیست. این دو مفهوم در زمینه تجارت و بازرگانی کاملاً متفاوت‌اند و گاهی اوقات به‌طور اشتباه با هم در نظر گرفته می‌شوند. دموراژ به هزینه‌ای اطلاق می‌شود که به خاطر تأخیر در تحویل کالا با کانتینر پرداخت می‌شود، در حالی که حق توقف به تأخیر در بازگرداندن کانتینر خالی به شرکت حمل‌ونقل مربوط می‌شود.
برای مثال، در یک پروسه حمل‌ونقل، کالا در تاریخ مشخصی به بندر می‌رسد، اما گیرنده چند روز بعد از موعد مقرر کالا را دریافت می‌کند. در این حالت، او موظف است به ازای هر روز تأخیر هزینه دموراژ را بپردازد. از سوی دیگر، حق توقف زمانی مطرح می‌شود که کالا به موقع به گیرنده تحویل شود، اما کانتینرهای خالی دیرتر از موعد مقرر به شرکت حمل‌ونقل برگردانده شوند.
برای جلوگیری از این هزینه‌های اضافی در فرآیند حمل‌ونقل، می‌توانید با دقت در نحوه ارسال کالا به خارج از کشور، از پرداخت هزینه‌های دموراژ و حق توقف پرهیز کنید.
حق توقف کانتینر و نقش کلیدی شرکت حمل و نقل دریایی آرنا پترولیا در مدیریت هزینه‌ها
حق توقف کانتینر یا دموراژ یکی از هزینه‌های مهم در حمل و نقل بین‌المللی است که زمانی اعمال می‌شود که کانتینر پس از پایان مدت زمان مجاز (فری تایم) بیش از حد در اختیار صاحب کالا باقی بماند.
این هزینه به منظور جبران استفاده اضافی از کانتینر و جلوگیری از تأخیر در گردش کانتینرها در زنجیره تأمین تعیین می‌شود. مدت زمان فری تایم معمولاً در قراردادهای حمل مشخص می‌شود و پس از آن، هر روز تأخیر منجر به پرداخت حق توقف می‌گردد.
مدیریت بهینه زمان تحویل و بازگرداندن کانتینرها می‌تواند به طور قابل توجهی از افزایش هزینه‌های دموراژ جلوگیری کند و فرآیند حمل و نقل را روان‌تر سازد.
شرکت حمل و نقل دریایی آرنا پترولیا با تجربه گسترده در زمینه حمل و نقل بین‌المللی، خدماتی جامع در مدیریت حق توقف کانتینر ارائه می‌دهد.